دست بسته نماز خواندن اهل تسنن سنت یا ... ؟
اهل تسنن بر این باور هستند که کارهای دینی که انجام می دهند بر اساس سنت رسول مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) و همچنین کتاب الله الحکیم است .
در اینجا ما به موضوع دست بسته خواندن اهل تسنن می پردازیم و می نگریم که دست بسته خواندن نماز سنت رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) است یا سنت عُمر ؟!
مسلم است که تصرف در دین، از طریق افزودن یا کاستن شریعت بدعت است .
طبق گفته بزرگان اهل تسنن مانند ابن حجر عسقلانى:
البدعةُ ما أُحدثَ و لیس له أصل فِی الشرع، و ما کانَ له أصل یدلّ علیه الشّرع فلیس ببدعةٍ
بدعت چیزى است که (پس از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم)) پدید آمده باشد و دلیلى حاکى از جواز آن در شریعت یافت نشود؛ و آن چیزى که دلیل و ریشهاى در دین دارد، بدعت نخواهد بود.»فتح البارى: ۵/ ۱۵۶، ۱۷/ ۹.
اما به سراغ بحث خود یعنی دست بسته خواندن نماز اهل تسنن برویم
اول اینکه این کار را چه کسی باب کرده است :
در زمان خلافت عمر، جمعی از اُسرای ایرانی را به نزد او آوردند. این گروه به منظور رعایت ادب نزد خلیفه، دستها را روی سینه بر هم گذاشته بودند. عمر از آنان پرسید چرا اینگونه ایستاده اید؟ آنان پاسخ دادند رسم ما آن است که در نزد بزرگان برای رعایت ادب و نشان دادن تواضع خویش، این چنین بایستیم. عمر این مرام را پسندید، و از آن پس دستور داد برای رعایت ادب و تواضع به درگاه الهی دستها را بر هم گذاشته و نماز را اقامه کنند، و این خلاف سنت و دستور رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) بود.
جواهر الکلام، ج۱۱، ص۱۹
دوم اینکه همه اهل تسنن به یک صورت این کار را انجام می دهند و آن را قبول دارند ؟
عبدالرحمن جزیری صاحب کتاب الفقه علی المذاهب الاربعة می نویسد:
یسن وضع الید الیمنى على الیسرى تحت سرته أو فوقها وهو سنة باتفاق ثلاثة من الأئمة
قراردادن دست راست بر روی دست چپ زیر ناف یا بالای آن سنت است ، و این عمل به اتفاق سه تن از ائمه مذاهب چهار گانه سنت است .
الفقه علی المذاهب الاربعة ج 1 ص 251 ، کتاب الصلاة با ب وضع الید الیمنی علی الیسری فی الصلاة ، الفقه علی المذاهب الاربعه ج 1 ص 285 المکتبة الشاملة اصدار اول .
امام مذهب مالکی و علمای مالکی نظری مخالف با بقیه مذاهب اهل سنت دارند و حتی مستحب بودن تکتف در نماز واجب را قبول ندارند :
قال مالک المتوفى 176: فی وضع الیمنى على الیسرى فی الصلاة، قال: لا أعرف ذلک فی الفریضة ، وکان یکرهه ولکن فی النوافل إذا طال القیام فلا بأس بذلک یعین به علی نفسه ... .
امام مالک (رئیس مذهب مالکی) درباره قرار دادن دست راست بر دست چپ در نماز میگوید: این کار را در نماز واجب مستحب نمی دانم و آن مکروه است اما در نمازهای مستحبی اگر قیام طولانی شود اشکالی ندارد که کمک بگیرد از این کار برای خودش .
المدوّنة الکبرى امام مالک : ج 1 ص 74 (الاعتماد فی الصلاة و الاتکاء و وضع الید علی الید.
سوم اینکه طبق روایت ذیل که از کتاب صحیح بخاری هست آنگونه باید نماز خواند که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) می خواندند
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم : صلوا کما رایتمونی اصلی
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند : نماز بخوانید همانگونه که می بینید من نماز می خوانم.
صحیح البخاری ج 1 ص 155 , کتاب الاذان باب الاذان للمسافر اذا کان جماعة ....
نووی در شرح این حدیث میگوید:
و هذا مقتضی وجوب کل ما فعله النبی صلی الله علیه و سلم الا ما خرج وجوبه بدلیل کرفع الیدین و نحوه.
و این روایت اقتضا دارد وجوب همه چیزهایی که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) انجام میدهد مگر آن کاری که وجوب آن به دلیل دیگری برداشته شده باشد مثل بالا بردن دو دست و امثال آن.
المجموع ج 3 ص 290 .
نماز دست باز پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم از کتب اهل سنت
با صرف نظر از روایات شیعه در نقل نماز پیامبر با دست باز در کتب معتبر اهل تسنن نیز روایات فراوانی در این باب نقل شده است که ما به ذکر یکی از معتبر ترین آن که نحوه نماز پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) را با دست باز بیان می کند اشاره می کنیم :
روى محمد بن عمر وابن عطاء قال : سمعت أبا حمید الساعدی فی عشرة من أصحاب رسول الله صلى الله علیه وسلم منهم أبو قتادة فقال أبو حمید : أنا أعلمکم بصلاة رسول الله صلى الله علیه وسلم قالوا : فأعرض قال : کان رسول الله صلى الله علیه وسلم إذا قام إلى الصلاة یرفع یدیه حتى یحاذی بهما منکبیه ثم یکبر حتى یقر کل عظم فی موضعه معتدلا ثم یقرأ ثم یکبر فیرفع یدیه حتى یحاذی بهما منکبیه ثم یرکع ویضع راحتیه على رکبتیه ثم یعتدل فلا یصوب رأسه ولا یقنعه ثم یرفع رأسه ویقول سمع الله لمن حمده ثم یرفع یدیه حتى یحاذی منکبیه معتدلا ثم یقول : الله أکبر ثم یهوی إلى الأرض فیجافی یدیه عن جنبیه ثم یرفع رأسه ویثنی رجله الیسرى فیقعد علیها ویفتح أصابع رجلیه إذا سجد ویسجد ثم یقول الله أکبر ویرفع ویثنی رجله الیسرى فیقعد علیها حتى یرجع کل عظم إلى موضعه ثم یصنع فی الأخرى مثل ذلک ....قالوا : صدقت هکذا کان یصلی صلى الله علیه وسلم.
محمد بن عمر و ابن عطا روایت کرده اند ابو حمید ساعدی از ده نفر از اصحاب رسول خدا شنید که یکی از این ده نفر ابوقتاده است پس ابو حمید می گوید من داناترین شما به نماز رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) هستم به او گفتند : نماز را عرضه کن پس گفت : رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) زمانی که به نماز می ایستاد دو دوست خود را بالا می برد تا موازی دو گوشش قرار می گرفت سپس تکبیر می گفت تا اینکه هر عضو بدنش در جای خود قرار می گرفت سپس حمد و سوره را قرائت می کرد سپس تکبیر می گفت سپس دو دستش را تا گوشش بال می آورد سپس به رکوع می رفت و دو کف دست خود را بر زانو می گذاشت سپس آرام می گرفت نه سرش را بالا می آورد و نه زیاد پایین می انداخت و می گفت خدا سخن کسی که او را مدح کند شنید سپس دو دستش را بالا برد تا کنار گوشش قرار گرفت سپس گفت : الله اکبر و سپس خود را به زمین انداخت و دو کف دست خود را کنار خود گذاشت سپس سر بلند کرد و بر پای چپ نشست و انگشتان دو پایش را موقع سجده باز کرد و سجده کرد و سپس الله اکبر گفت و بلند شد و بر پای چپ نشست تا همه اندامش آرام گرفت سپس در سجده بعد همین کار را کرد .... همه گفتند : راست گفتی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) اینچنین نماز می خواند .
مالک در الموطا و ابوداود آن را نقل کرده اند و ترمذی درباره آن گفته است: حدیث حسن صحیح
سنن ابن ماجة ، ج 1، ص 280 ، سنن أبی داود، ج 1، ص 170 کتاب الصلاه باب استفتاح الصلاه ، سنن الترمذی، ج 1، ص 188 باب ما جا فی وصف الصلاه ، مسند أحمد ج 5، ص 424، سنن الدارمی ، ج 1، ص 314 کتاب الصلاة باب صفة صلاة رسول الله ، السنن الکبرى للبیهقی، ج 2، ص 72 ، عمدة القاری، ج 6، ص 104 ‘ صحیح ابن حبان ج 5 ص 196...
بخاری آن را به طور مختصر نقل کرده است.
صحیح البخاری ، ج 1، ص 201، کتاب الصلاة ، باب سنّة الجلوس فی التشهد.
قال الشوکانی: رواه الخمسة إلا النسائی ، وصححه الترمذی ، ورواه البخاری مختصرا.
شوکانی میگوید: صاحبان صحاح سته جز نسائی آن را نقل کرده اند و ترمذی آن را صحیح دانسته است، و بخاری آن را به صورت مختصر نقل کرده است.
نیل الأوطار، ج 2، ص 198.
قال ابن حجر: رواه أبو داود والترمذی وصحّحه.
ابن حجر می گوید: این روایت را ابوداوود و ترمذی نقل کرده اند و ترمذی آن را صحیح دانسته است.
تلخیص الحبیر، ج 3، ص 271 - 272.
نتیجه :
در ابتدای بحث گفته شد بدعت چیست و بعد به آن اشاره کردیم که عُمر بن الخطاب اینگونه نماز خواندن را باب کرده است و پس از آن هم با روایتی که از منابع اهل تسنن برای شما گذاشته شد نشان دادیم که خود رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) هم همانگونه نماز میخوانند که امروز شیعیان نماز میخوانند .
حال قضاوت و نتیجه گیری با خوانندگان این مطلب باشد که با عقل و منطق کار درست و سنت رسول مُکرّم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) را انجام دهند و دارای انصاف می باشند ...
+ در ضمن اهل تسنن نیز خود بر یک قول اتفاق نظر ندارن و بعضی می گویند زیر ناف دست باشد بعضی میگویندبالای ناف و بالاخره معلوم نیست نظر قطعی اهل تسنن چیست و حتی در منابع اهل تسنن این مطلب موجود است که عورت اولی است که دستها بر آن قرار گیرد به خاطر اینکه به این واسطه از آن محافظت می شود. (کشاف القناع - البهوتی - ج 1 - ص 400)
+ پاسخ کارشناس شبکه ماهواره ای ولایت به صحبت های کارشناسی وهابی درباره جمع بین صلاتین و دست بسته نماز خواندن که کارشناس شیعی شبکه جهانی ولایت از منابع اهل تسنن صحبت های کارشناس وهابی را رد می کند . کلیپ زیر را ببینید
+ دلایل دست بسته نماز خواندن در فقه اهل تسنن ، کلیپ زیر را ببینید
برای مطالعه بیشتر کلیک کنید
+ با تشکر از پایگاه اینترنتی شهر سوال و پایگاه اینترنتی موسسه تحقیقاتی حضرت ولیعصر (عج الله تعالی فرجه الشریف)